Zorgzaam vaccineren van kinderen. Een nieuwe visie op preventieve zorg!

Samenvatting

Het Rijksvaccinatieprogramma is in de afgelopen jaren uitgebreid, waardoor het aantal prikmomenten is toegenomen. Tegelijkertijd blijven prikangst en andere negatieve reacties –zoals pijn, onrust, stress en flauwvallen– veelvuldig voorkomen. Voor één op de drie kinderen is het krijgen van een vaccinatie nog altijd een angstige en stressvolle ervaring. Deze ervaring kan zowel op korte als lange termijn nadelige gevolgen hebben, zoals het ontwikkelen van angst voor zorgverleners, traumatische associaties of het vermijden van zorg. Bovendien kunnen deze gevolgen intergenerationeel worden doorgegeven.

Binnen de kindergeneeskunde groeit de aandacht voor het voorkomen van negatieve ervaringen tijdens procedures. Hierdoor willen ook Nederlandse jeugdgezondheidszorg­professionals prikangst reduceren en ‘zorgzaam vaccineren’ in de publieke gezondheidszorg verankeren.

Dit artikel presenteert praktijkinzichten en handvatten voor pijn- en angstreductie tijdens vaccinatiemomenten. Het centrale kenmerk van zorgzaam vaccineren is de empowerment van kinderen: door het creëren van voorspelbaarheid en het bieden van keuzemogelijkheden, leeftijdsaangepaste communicatie, interactie, coping strategieën en een persoonsgerichte omgeving krijgen zij controle over de vaccinatieprocedure.  

Hoewel afzonderlijke interventies effectief kunnen zijn, blijkt dat een geïntegreerde aanpak –met interventies in elke fase van het vaccinatieproces– het grootste effect heeft. Daarom pleiten wij voor een brede implementatie van zorgzaam vaccineren en een nationale richtlijn.