Toewerken naar gerichtere verwijscriteria voor Voorschoolse Educatie

Samenvatting

Inleiding

Voorschoolse educatie (VE) richt zich op het stimuleren van de ontwikkeling van kinderen tussen 2,5-4 jaar. Gemeenten bepalen zelf de VE-verwijscriteria. Tot begin 2024 waren de verwijscriteria in Utrecht gebaseerd op opleidingsniveau (mbo1 of lager) en migratieachtergrond (niet-westers) van de ouders en de inschatting van een Jeugdgezondheidszorg (JGZ)-professional. Doel van onze studie was te onderzoeken of verwijscriteria op basis van Van Wiechenkenmerken en de JGZ-beoordeling spraak-taalontwikkeling, eventueel gecombineerd met achtergrondkenmerken, beter voorspellend zijn voor een ontwikkelingsachterstand. 

Methode

Gegevens uit het Digitaal Dossier JGZ van kinderen geboren tussen 2011-2014 werden geanalyseerd. Speciaal onderwijs tussen 4-12 jaar werd als proxy voor een ontwikkelingsachterstand gebruikt en was de primaire uitkomstmaat. Speciaal onderwijs cluster 2 was de secundaire uitkomstmaat. Aangezien VE bedoeld is voor kinderen met (risico op) een ontwikkelingsachterstand, zou een effectief signaleringssysteem deze kinderen tijdig moeten kunnen identificeren. Van Wiechenkenmerken, de JGZ-beoordeling spraak-taalontwikkeling en achtergrondkenmerken waren de voorspellers. 

Resultaten

De sensitiviteit voor speciaal onderwijs, sensitiviteit voor cluster 2 scholen, specificiteit en het verwijspercentage ten opzichte van de totale populatie waren respectievelijk 55% (n=299), 62% (n=80), 83% (n=9.940) en 18% (n=10.239) als wordt uitgegaan van opleidingsnivo en migratieachtergrond van de ouders. Als ook de inschatting van de JGZ-professional wordt meegenomen, waren deze percentages 75%, 85%, 76% en 26%. Met verwijscriteria gebaseerd op Van Wiechenkenmerken, JGZ-beoordeling van de spraak-taalontwikkeling en gecombineerd met geslacht en opleiding van de ouders, waren deze percentages 74%, 96%, 85% en 17%.  

Beschouwing

Verwijscriteria die de ontwikkeling van het kind centraal stellen voorspellen beter welke kinderen risico lopen op een ontwikkelingsachterstand. Deze bevinding ondersteunt het gebruik van ontwikkelingsgerichte signalering bij de toeleiding naar VE. Gerichte selectie zou de basis moeten vormen van toekomstig effectonderzoek.